শিশুৰ বিকাশত পুষ্টিৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে৷ লগতে বাঢ়ি অহা শিশুৰ ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ আৱশ্যকতা অতি জৰুৰী ৷ ইয়াৰ অভাৱত শিশুৰ মানসিক আৰু শাৰীৰিক বিকাশত ব্যাঘাত হয় ৷ যদি আপোনাৰ শিশুৰ খাদ্যপ্ৰনালীত কিছু আহাৰ দিবলৈ যত্ন কৰে তেন্তে আপোনাৰ শিশুৰ ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ অভাৱ হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পৰা যায় ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি |
শিশুৰ আহাৰত উপলব্ধ ভিটামিন আৰু মিনাৰেলে শিশুৰ হাড়, মাংসপেশী, অন্যান্য অংগ নিৰ্মাণ কৰাত সহায়ক হয় তথা অনেক প্ৰকাৰৰ সংক্ৰমনৰ পৰা ৰক্ষা কৰে ৷
যদি শিশুৰ বাঢ়ি অহা সময়ত প্ৰতিদিনেই সঠিক মাত্ৰাত ভিটামিন আৰু মিনাৰেল নাপায় তেন্তে শিশুৰ বিভিন্ন ধৰণৰ শাৰীৰিক সমস্যাৰ সন্মুখিন হব লগা হয় ৷
শিশুৰ বিকাশত পুষ্টিৰ প্ৰয়োজনীয়তা বিষয়ে জানিবলৈ হলে ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ প্ৰয়োজনীয় তথ্য জনাতো অতি দৰকাৰী ৷
বাঢ়ি অহা শিশুৰ আৱশ্যকীয় ভিটামিন
A, B, C, D, E আৰু K ৷ আৰু আৱশ্যকীয় মিনাৰেল হল - কেলচিয়াম, আয়ৰন, আয়’ডিন, আৰু জিংক ৷
সাৱধানতাঃ
যদি আপোনাৰ শিশুয়ে প্ৰতিদিনে কিছু প্ৰকাৰৰহে আহাৰ (restricted diet) গ্ৰহন কৰে তেন্তে , তেন্তে আপুনি সাৱধান হোৱাতো জৰুৰী ৷ অলপমান সজাগ হৈ আপুনি শিশুৰ ডায়েটত এনে আহাৰ সংযোগ কৰিব পাৰে যি শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ অভাৱ দূৰ কৰিব পাৰে ৷
যিবিলাক আহাৰৰপৰা ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ অভাৱ হয়ঃ
👎 যি শিশুয়ে অত্যাধিক মাত্ৰাত ক’ল্ড ড্ৰিকচ, আলু চিপচ্ , পেষ্ট্ৰী, কেক গ্ৰহন কৰে তেনে শিশুৰ ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ অভাৱ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বাঢ়ি য়ায় ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি |
ইয়াৰ কাৰন হল, শিশুৰ পেট ক’ল্ড ড্ৰিকচ, আলু চিপচ্ ,ফাষ্টফুড, কেক ইত্যাদিৰে ভৰি যোৱাৰ কাৰনে শিশুয়ে সেইবিলাক আহাৰ গ্ৰহন কৰিব নোৱাৰে নতুবা মন নকৰে , যাৰ ফলত আৱশ্যকীয় ভিটামিন আৰু মিনাৰেল নাপায়৷
শিশুৰ ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ অভাৱ
আহক আপুনি জানক কিছু ভিটামিন ৰ বিষয়ে যাৰ অভাৱৰ ফলত সকলোতকৈ অধিক প্ৰভাৱ শিশুৰ ওপৰত পৰে ৷ এই ভিটামিনবোৰ আৰু সেইবিলাকৰ উৎসসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা আগবঢ়োৱা হল -
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি |
ভিটামিন D
শিশুৰ শৰীৰত নিজৰ আৱশ্যকতাৰ অধিকাংশ ভিটামিন D সূৰ্য্যৰ ৰশ্মিৰ সম্পৰ্কত আহিলে তৈয়াৰ হয় ৷ যদি শিশুৰ শৰীৰত পৰ্য্যাপ্ত মাত্ৰা সূৰ্য্য ৰ ৰশ্মিৰপৰা পায় তেন্তে শিশুৰ ভিটামিন D অভাৱ নহয় ৷ কিন্ত্ত আজিকালি বাহিৰত খেলাধূলা কৰা ইত্যাদি কমি যোৱা বাবে ভিটামিন D অভাৱ দেখা পোৱা যায় ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পুষ্টি |
শিশুৰ আহাৰৰপৰাও ভিটামিন D প্ৰাপ্ত হয় -- fish liver oils, কনী ৰ কুহুম ,মাখন , মাচৰুম ইত্যাদি৷ ভিটামিন D আৱশ্যক হয় শিশুৰ আহাৰৰপৰা কেলচিয়াম অৱশোষন কৰিবৰ বাবে ৷ শিশুৰ ভিটামিন D অভাৱ হলে rickets নামৰ এবিধ ৰোগ হয় যাৰ ফলত শিশুৰ হাড় দূৰ্বল আৰু ফোপোলা হয় ৷
ভিটামিন B12 (cobalamin)
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন B12 ৰ অভাৱৰ ফলত শিশুৰ শৰীৰত তেজৰ কমি হয় ৷ যি শিশু কেৱল নিৰামিষ আহাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল তেনে শিশুৰ মাক দেউতাকে এইক্ষেত্ৰত বিশেষ ধ্যান ৰাখিব লাগে যাতে শিশুটিয়ে ভিটামিন B12 আৱশ্যক মাত্ৰাত পায় ৷এই ভিটামিনে শিশুৰ শৰীৰত তেজৰ প্লেটলেট তৈয়াৰ কৰাত আৰু শাৰীৰিক বিকাশতো সহায় কৰে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পুষ্টি |
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে ভিটামিন B12 (cobalamin) পোৱা যায় মীট,মাছ,কনী আৰু গাখীৰৰ পৰা ৷ যদি শিশুৰ আহাৰত আৱশ্যক মাত্ৰাত ভিটামিন B12 (cobalamin) নাপায় তেন্তে ডক্টৰৰ পৰামৰ্শমতে ভিটামিন B12 চাপ্লিমেন্ট দিব পাৰে৷
কেলচিয়াম
শিশুৰ শৰীৰত কেলচিয়ামৰ অভাৱ হলে Rickets , অষ্টিয়পৰেচিচ (Osteoporosis) হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে৷ অষ্টিয়পৰেচিচ এনে এক স্হিতি হয় যেতিয়া হাড়ৰ মাজৰ ঘনত্ব (density) কমি আহে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পুষ্টি |
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে কেলচিয়াম পোৱা আহাৰ হল - গাখীৰ, মাখন, দৈ আৰু পনীৰ ৷ ইয়াৰ উপৰি, মাছ যেনে সাগৰীয় মাছ, সেউজীয়া শাক পাচলি ৰ পৰও পোৱা যায় ৷
আয়ডিন
শিশুৰ শৰীৰত আয়ডিনৰ অভাৱ হলে শিশুৰ বিকাশৰ ক্ষেত্ৰতো বহু প্ৰকাৰে প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে ৷ উদাহৰণস্বৰূপে, শিশুৰ শৰীৰত পৰ্য্যাপ্ত আয়ডিন নাপালে শিশুৰ গইটাৰ (goitre) তথা অন্য প্ৰকাৰৰ জটিলতা উৎপন্ন হব পাৰে ৷আয়ডিনৰ অভাৱত শিশুৰ বৌদ্ধিক ক্ষমতা প্ৰভাৱিত হয় ৷ ইয়াৰ অভাৱতি শিশু বৌদ্ধিক ৰৃপত পঙ্গুও হৈ যাব পাৰে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
শিশুৰ বাবে ঘৰত আহাৰ তৈয়াৰ কৰা সময়ত আয়ডিনযুক্ত নিমখ ব্যৱহাৰ কৰিলে শিশুৰ সহজতে নিজৰ আৱশ্যকতা অনুসৰি আয়ডিন লাভ কৰিব ৷
আয়ৰন
ডাঙৰৰ তুলনাত শিশুৰ আয়ৰনৰ অভাৱ হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক৷ ইয়াৰ কাৰন হল যে, শিশুৰ বাঢ়ি অহা শৰীৰত আয়ৰনৰ ভৰপূৰ মাত্ৰাৰ প্ৰয়োজন হয় ৷ যি শিশু পূৰ্ণ ৰৃপত নিৰামিষ আহাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল তেনে শিশুৰ আয়ৰনৰ অভাৱ হোৱাৰ সম্ভাৱনা বাঢ়ি যায় ৷ নিৰামিষ আহাৰতো এনে কিছুমান আহাৰ আছে যি আয়ৰনৰ অভাৱ দূৰ কৰিবলৈ সক্ষম ৷ আয়ৰনযুক্ত আহাৰ হল - মীট,চিকন, মাছ, ৰাজমা,কনী, ফৰ্টফাইড আহাৰ , তিল ,গুৰ,ভেদাইলতা,নৰসিংহ ইত্যাদি ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
আয়ৰনৰ অভাৱত শিশুৰ coeliac diseas তথা gastrointestinal blood loss হব পাৰে ৷ কিশোৰ অৱস্থাত ছোৱালীৰ পিৰিয়ডৰ ৰ কাৰনে তেজৰ অভাৱ হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে ৷ আয়ৰনৰ অভাৱত শিশুয়ে ভাগৰ, মনোযোগ দিব নোৱাৰা, শেঁতা পৰা ইত্যাদি লক্ষণ দেখা যায় ৷
ভিটামিন A
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন A প্ৰাপ্ত হয় কমলা, গাজৰ, মিঠা আলু, মীট, গাখীৰ, কনী আৰু লিভাৰ ইত্যাদি পৰা৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন A আৱশ্যকতা হয় চকু দৃষ্টিশক্তিৰ বাবে,চালৰ বাবে আৰু শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধক ক্ষমতা শক্তিশালী কৰিবৰ বাবে ৷
ভিটামিন B1 (thiamine)
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন B1 (thiamine) পোৱা যায় মাছ, মীট, আটা আৰু ফৰ্টিফাইড আহাৰৰ দ্বাৰা ৷ ভিটামিন B1 (thiamine) শিশুৰ শৰীৰত শক্তি প্ৰদান কৰে আৰু শিশুৰ বিকাশ আৰু মাংসপেশী মজবুত কৰে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পুষ্টি, Nutrition For Kids |
ভিটামিন B2 (riboflavin)
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে ভিটামিন B2 (riboflavin) পোৱা যায় গাখীৰ,দৈ , ঘী, মাখন, কনী, আটা, আৰু ফৰ্টিফাইড আহাৰৰ দ্বাৰা ৷
ভিটামিন B3 (niacin)
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে ভিটামিন B3 (niacin) পোৱা যায় মীট,মাছ,চিকেন ,বাদাম yeast extracts পৰা
ভিটামিন B6 (pyridoxine)
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে ভিটামিন B2 (riboflavin) পোৱা যায় গাখীৰ,দৈ , ঘী, মাখন, কনী, আটা, শাকপাচলি আৰু বাদাম ৰ পৰা ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
এই ভিটামিন শিশুৰ শৰীৰত প্ৰটিনৰপৰা শক্তি আহৰন কৰাৰ লগতে তেজৰ প্লেটলেট তৈয়াৰ কৰাত আৰু মস্তিস্কই ঠিক ধৰনে কাম কৰাত সহায় কৰে ৷
ভিটামিন C (ascorbic acid)
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন C (ascorbic acid) ফল আাৰু শাক পাচলি পৰা প্ৰাপ্ত হয়৷ ভিটামিন C (ascorbic acid) ৰ কিছু মূখ্য উৎস হল কমলা, কীৱি, কিপচিকাম, নেমু ,আলু ইত্যাদি ৷ ভিটামিন C য়ে শৰীৰত collagen প্ৰস্তুত কৰাত সহায় কৰে আৰু শিশুৰ সংক্ৰমনৰপৰা ৰক্ষা কৰে ৷ লগতে শিশুয়ে গ্ৰহন কৰা আহাৰৰপৰা আয়ৰন অৱশোষিত কৰাত সহায় কৰে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
শিশুৰ শৰীৰত ভিটামিন C (ascorbic acid) ৰ উচিত মাত্ৰা লাভ কৰিলে শিশুৰ দাত, হাড় আৰু দাতৰ আলু স্বাস্থ্যৱান হয় ৷ শিশুৰ বাবে আহাৰ তৈয়াৰ কৰোতে শাক পাচলি অধিক নাভাজিব ৷ শাক পাচলি বহুত বেছি সিজালে তাত থকা ভিটামিন C বহুপৰিমানে নষ্ট হৈ যায়৷
ভিটামিন E
ভিটামিন E প্ৰধান উৎস হৈছে সূৰুজমুখী, Canola oil, দাইল আৰু বাদাম ত প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা যায় ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
ভিটামিন E য়ে ৰোগ প্ৰতিৰোধক ক্ষমতা শক্তিশালী কৰে , শিশুৰ শাৰীৰিক বিকাশত সহযোগ কৰে তথা স্বাস্থ্যৱান চাল আৰু চকুৰ বিকাশত সহায় কৰে ৷
ভিটামিন K
ভিটামিন K জ্বাৰকালি প্ৰচুৰ পৰিমানে পোৱা যায় ৷যেনে- ব্ৰ’কলি,ফুলকবি আৰু পালেং শাক ৷ কনী আৰু ৰাজমাতো ভিটামিন K পোৱা যায় ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
ভিটামিন K অতি মহত্ত্বপূৰ্ণ তত্ব যি শৰীৰত তেজ চলাচলত সহায় কৰে আৰু শিশুৰ শৰীৰত থকা ভাল বেক্টেৰীয়া নিৰ্মাণ হোৱাত সহযোগ কৰে ৷
ফলিক এচিড (folic acid)
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
ফলিক এচিড (folic acid) সেউজীয়া শাক পাচলি, বিভিন্নপ্ৰকাৰৰ দাইল আৰু শস্যজাত বীজ ( ঘেহু, ব্ৰাউন ৰাইচ, কৰ্ন ইত্যাদি) ত পোৱা যায় ৷ এইবিলাক প্ৰটিনৰ উৎস হোৱাৰ লগতে শৰীৰত নতুন ৰক্ত কণিকা উৎপন্ন কৰাত , DNA নিৰ্মাণত সহায়তা কৰে ৷
জিংক
শিশুৰ শৰীৰৰ বাবে জিংক পোৱা যায় মীট, চিকন, গাখীৰ আৰু শস্যজাত বীজৰ পৰা ৷ জিংকে শিশুৰ শাৰীৰিক বিকাশ, আঘাত পালে ঘা শুকোৱাত, আৰু ৰোগ প্ৰতিৰোধক ক্ষমতা শক্তিশালী কৰাত সহায় কৰে ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
শিশুৰ আহাৰ তৈয়াৰ কৰোতে উপৰোক্ত ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰ প্ৰতি লক্ষ্য কৰি আহাৰ প্ৰস্তুত কৰক ৷
 |
শিশুৰ খাদ্য আৰু পৰিপুষ্টি, Nutrition For Kids |
যদি কিবা কাৰনবশত আপোনাৰ শিশু উপৰোক্ত ভিটামিন আৰু মিনাৰেলৰসমূহ গ্ৰহন কৰিব পৰা নাই তেন্তে চাপ্লিমেন্ট দিব পাৰে নতুবা ডক্টৰৰ পৰামৰ্শ লব ৷
ধন্যবাদ৷
